Grote Zavel, Brussel • BE0891.667.748

Dagelijks afspraken in alle provincies

Feniks op Chinees porselein | Verkoop Expertise Antiek Picart

10/11/2021 Chinees porselein

De Chinese feniks, niet te verwarren met de feniks uit de Griekse mythologie, behoort tot een van de vier Hemelse dieren als de koning van alle vogels. Dat verwantschap met andere vogels valt misschien af te leiden uit het uiterlijk van de Chinese feniks dat een mengeling is van onder andere de sierfazant (het hoofd), de zwaluw (de snavel), de pauw ( een staart met lange afhangende veren) en de kraanvogel (lange veelkleurige poten). De kleuren van de veren van de Chinese feniks zijn de vijf elementaire kleuren (rood, blauw, geel, wit en zwart) die gelijk staan aan de vijf voornaamste deugden. 

Deze kleuring van de Chinese feniks is als een voorbode voor de gunstige symboliek die de majestueuze Chinese feniks met zich brengt: geluk, zon, vruchtbaarheid, overvloedige oogst, lang leven, genade en hoge deugdelijkheid. Een Chinese porseleinen vaas met feniks heeft dus een zeer positieve connotatie. Soms werd gedacht dat de Chinese feniks twee geslachten heeft: mannelijke is feng, vrouwelijke is huang. ‘Fenghuang’ is dan ook de Chinese benaming voor de Chinese feniks. 

De Chinese fenghuang verscheen al tijdens de neolithische periode als Chinese jade beelden, op Chinees aardewerk en in de vorm van decoratieve Chinese bronzen beeldjes maar vanaf de Ming-dynastie en Qing-dynastie versterkte man-vrouw tweedeling in de symboliek van de Chinese fenghuang. Zo werd het kosmische principe yin aan de betekenis toegevoegd en zou de Chinese feniks een tegenpool voor de Chinese draak worden. Als de Chinese draak, met het kosmische principe yang, het symbool is voor de Chinese keizer, staat de Chinese fenghuang voor de hemelse krachten die naar de keizerin gestuurd worden. Op deze manier beelden de Chinese feniks en de Chinese draak de goede relatie tussen man en vrouw uit. Een alternatieve interpretatie is ook die van een deugdelijke keizer want de feniks blijft enkel waar de heerser zonder duisternis of corruptie is. 

Omdat gedacht werd dat het afbeelden van de Chinese feniks in huis betekende dat de mensen die er leefden loyaal en eerlijk waren was de Chinese fenghuang een populair decoratiemotief op verschillende Chinese kunstvormen. Op Chinees porselein werd de Chinese feniks vooral gebruikt als decoratief motief voor Chinese porseleinen vazen als geschenken op bruiloften of aan leden van het keizerlijke hof. Tijden de gouden periode van Keizer Kangxi (1662 – 1722) werd vooral het famille rose glazuurpalet gebruikt met polychrome email. Chinese porseleinen vazen met feniksen werden aangevuld met bloemen als pioenrozen, symbool voor lente en huwelijk, om gunstige voortekenen te bevestigen en te versterken. Een Chinese porseleinen vaas met twee feniksen op een boom leggen sterke nadruk op de koppeling van het mannelijke en vrouwelijke als een sterk symbool van geluk. Een taxateur kent de iconografisch verschillende motieven van de Chinese feniks op Chinees porselein en kent de verschillende periodes waarin deze gebruikt werden. Daarnaast kan de taxateur op basis van merktekens maar ook de kwaliteit van de biscuit en glazuur de Chinese vaas met feniks taxeren. 

Feniks op Chinees porselein