Grote Zavel, Brussel • BE0891.667.748

Dagelijks afspraken in alle provincies

Chinese Cloisonne

De cloisonné-techniek combineert het gebruik van metaal en email. Met metalen draden wordt eerst een bepaald patroon gevormd zodat er verschillende afgebakende delen ontstaan. Deze ‘cloisons’ (Frans voor tussenschot) worden daarna opgevuld met email: gesmolten en gekleurd glas. Bij Chinese cloisonné brengt men de metalen draden, in brons of koper, aan op een metalen basis die al de gewenste vorm heeft voor de Chinese vaas, het bord, de pot, schotel of ander gebruiks- of decoratief voorwerp. Na het aanbrengen van de email in de compartimenten, wordt het object gebakken zodat het metaal en de email op een gelijk niveau komen te staan. Vaak worden de randen, of de binnenkant van het object tot slot nog verguld. Zo komt een Chinese cloisonné vaas, bord of schotel tot stand. De cloisonné-techniek werd geïntroduceerd in China tijdens de Yuan-dynastie (1279-1369) door islamitische ambachtslieden. Tegen de eerste helft van de 14de eeuw was de techniek volledig geaccommodeerd en ontwikkelde China haar eigen stijl voor Chinese vazen, borden en schotels. Zowel de vorm als de decoratie van de Chinese cloisonné is vaak gebaseerd op de porselein, lak- of bronskunst. Tijdens de latere periodes van de Ming-dynastie (1368-1644) en tijdens de Qing-dynastie (1644-1911) won een tegenhanger van cloisonné, namelijk de champlevé-techniek, aan populariteit. Deze techniek bekomt een gelijkaardig resultaat als cloisonné maar verloopt volgens een ander proces. In plaats van dat een patroon gecreëerd wordt door metalen draden aan te brengen op een basis, worden deze uitgesneden in het metaal of meteen gevormd bij het gieten. 17de, 18de en 19de eeuwse Chinese vazen in email kunnen dus zowel volgens de cloisonné- als de champlevé-techniek tot stand zijn gekomen. Net als voor andere kunstvormen betekende de heerschappij van de kunstminnende Qianlong of Kienglong-keizer (regeerperiode 1736-96) een hoogtepunt voor de Chinese cloisonné. Ook in de verdere Qing-periode en daarna bleef er een gevestigde productie in China, al fluctueerde die naargelang de politieke omstandigheden of conflicten. Zo kende de 19de eeuwse cloisonné een hoogtepunt onder keizer Guangxu (regeerperiode 1875-1908). Sommige cloisonné-objecten bevatten een merkteken of stempel die de expert bij een waardebepaling een indicatie kunnen geven over de datering en de waarde van het object. Het gebruik voor het aanbrengen van merktekens en stempels startte onder de keizers Yongle (1403-24) en Xuande (1426-35) uit de Ming-dynastie. Voorwerpen voor deze periode zijn dus niet gemerkt en ook daarna bevatten ze lang niet altijd een merkteken of stempel. In dat geval kijkt een expert naar andere kenmerken zoals materiaal en stijl om het voorwerp te dateren. Vervolgens bepaalt hij zo de waarde van bijvoorbeeld de 18de eeuwse cloisonné pot of de 19de eeuwse cloisonné Chinese vaas, met of zonder stempel of merkteken.